Sayedra Terapi > Blog > Kitle Psikolojisi

Kitle psikolojisi sosyal psikolojinin incelediği dallardan bir tanesidir. Kitle psikolojisi hem bireyleri hem de bireylerin toplumdaki yerlerini bir bütün olarak incelemektedir. Kitle psikolojisinin başlıca teoristleri Gustave Le Bon, Gabriel Tarde ve Sigmund Freud’dur. Le Bon ve Freud’a göre kitlelerin birlikte hareket etmelerinin temel sebebi , “ortak bilinç” ve “bilinçaltı” konseptlerinden gelmektedir.  

Le Bon kitle psikolojisini incelemeye başladığında Fransız İhtilali’nin üzerinde durarak başlamıştır. Le Bon’a göre bireylerin duyguları ve düşünceleri tek başına olduklarında bir grupla olduklarından daha farklıdır. Bireyler grupla birlikte hareket ederken ortak bilinçten söz edilebilir. Bireylerin kitle ile daha farklı hareket etmelerinin 3 sebebi vardır. Bunlar anonimlik, bulaşma ve telkindir. Anonimlik, bireylerin kitle içerisinde çoğunluğa uyarak sorumluluk hislerinden uzaklaşmasına ve iç güdüsel davranmalarına sebep olmasıdır, bulaşma kavramında ise bireyin bilincinin topluluğun bilincine kolayca yayılabilmesi durumudur,bulaşma kavramı toplumsal hipnoz ile bağdaşlaştırılmaktadır, telkin ise bireyin kitleler içersinde sosyal etkiye açık olmasını ifade eder.

Le Bon'a göre kitleler dinamik ve öngörülemezdir. Ayrıca kitleleri ilkel olarak tanımlamaktadır. Le Bon'a göre kitlesel psikoloji bireylerin toplumda özgün olmalarını engelleyen konulardan bir tanesidir.

Le Bon’dan sonra Freud kitle psikolojisine yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. Freud, Le Bon’un kitle psikolojisini sosyal hipnoz bakış açısına benzetmesine ek olarak hipnozcu kavramını eklemiş ve hipnozu yapan kişinin kitle psikolojisinde kim olduğuna dair dikkat çekmiştir. Freud’a göre kitle psikolojisinin temeli 2 olgudur. Bunlar bireyler arasındaki eşitlik, diğeri ise lider ve çoğunluk arasındaki bağımlılık ilişkisidir. Gruplar belli bir gücün varlığı ile birlikte kalmaktadırlar. Freud bunu Eros olarak nitelendirmektedir. Eros her şeyi dengede ve düzende tutan varlığın simgesidir.  

Freud’a göre bütün bireyler kitle içerisinde eşit derecede liderlerini severler ve bu sevgi onları eşit kılar. Buna göre lidere olan sevgi kitle içerisindeki tahammülsüzlük gibi kavramları ortadan kaldırır. Öz sevgi, bir başkası için beslenilen sevginin yerini alır.  

Günümüzde kitle psikolojisi ile pek çok alanda karşılaşabiliriz. Tarih boyunca yaşanan kitlesel hareketlerin psikolojik etkisi yadsınamaz. Kitlesel hareketler çoğu zaman kitlelerin mantıklı hareketleri reddetmesi sonucunda da gerçekleşmiştir. Hitler ve Mussolini gibi liderler kitleleri harekete geçirecek söylevlerde bulunmuşlardır. Kitle psikolojisi toplumun dikkat çekici yönlerinden biri olmayı koruyor ve koruyacaktır çünkü toplumun dinamik yapısı kitleler söz konusu olduğunda öngörülemez.